"We maken altijd de vertaalslag naar werk en benutting van arbeidsmogelijkheden"Kernwaarde van Ergatis
Februari 2020 – Blogartikel, Desiree Wierper-Heijnen, medisch directeur/verzekeringsarts Ergatis/Sitagre & Frank Perquin, verzekerings- en bedrijfsarts bij Ergatis.
Iedereen kent in zijn of haar directe omgeving wel iemand die kampt met een burn-out. En hoewel burn-out vaak nog als individueel probleem wordt gezien, is het door de enorme omvang een groot maatschappelijk probleem geworden. Het etiket burn-out wordt echter vaak te snel geplakt voor duiding van spanningsklachten, vermoeidheid, lusteloosheid, piekeren en concentratieproblemen. Zaken die echter ook kunnen spelen bij andere problemen zoals een bore-out, een staat van zijn als gevolg van saai, routinematig werk onder het niveau van de werknemer en verveling. In beide gevallen is sprake van een beerput van groeiende misère door te lang uitgestelde beslissingen over levensvragen waarbij op steeds meer gebieden problemen ontstaan. Dat is uitputtend voor betrokkene, maar het is ook lastig om de rode draad in ontstaan en beloop van de klachten te volgen en een probleemanalyse plan van aanpak te maken. In dit artikel geven we een nadere uitleg over de beoordeling, belastbaarheid en behandeling bij burn-out.
Meest kenmerkend voor een burn-out is fysieke uitputting door mentale overbelasting als gevolg van langdurige stress. Het gaat gepaard met een gevoel van extreme vermoeidheid door werk of belastende privé factoren, onvoldoende verklaarbare lichamelijke klachten, cynisme of distantie ten opzichte van werk, verstoorde arbeidsverhoudingen en verminderde ervaren competentie in werk.
De meningen over het ontstaansmechanisme van een burn-out lopen uiteen. De LESA (landelijke eerstelijns Samenwerkingsafspraken) ‘Overspanning en burn-out’ ziet burn-out als een gevolg van teveel belasting waardoor overspanning ontstaat. De STECR werkwijzer Bevlogenheid en Burn-out geeft aan dat er meer procesmatig moet worden gekeken in geval van een burn-out waarbij zowel medische, persoons- en werkfactoren een rol spelen alsook op welke wijze stress door de persoon wordt ervaren en gehanteerd. Wat voor de ene persoon als belastend wordt ervaren kan namelijk voor de andere persoon juist als een uitdaging worden gezien.
Burn-out wordt vooral gekenmerkt door symptomen zoals lusteloosheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, gespannenheid, piekeren, en snel geïrriteerd zijn. Meest kenmerkend zijn: uitputting of extreme vermoeidheid, cynisme of distantie ten opzichte van het werk en ervaren verminderde competentie t.a.v. werk. Een burn-out kan zich ontwikkelen tot een klinische depressie.
Onze cliënten herkennen zich vrijwel altijd in onderstaande figuur, die wij bij Ergatis/sitagre de ‘dynamiek van stress’ noemen. Vaak geven cliënten aan dat zij in een periode van drukte of als gevolg van een stressor minder aandacht hebben gehad voor zichzelf en dat zij daardoor uit balans zijn geraakt en op enig moment een gevoel van onrust zijn gaan ervaren. Dit gevoel hebben ze vervolgens te lang genegeerd terwijl dat wel steeds meer energie koste. Op een gegeven moment wordt dan het overzicht verloren en dat wordt gecompenseerd met een nog hogere inzet die ook meer energie vraagt en een gevoel van twijfel voedt. Dat is natuurlijk zeer vermoeidheid en leidt op enig moment tot afscherming als beschermingsmechanisme. Deze afname van betrokkenheid wordt door de omgeving nogal eens gezien als inflexibliteit en starheid en levert een voedingsbodem voor irritaties en gespannen verhoudingen. Uiteindelijk is dan maar een klein incident voldoende om te fungeren als bekende druppel die de emmer doet overlopen. Als een cliënt ook dit negeert of geen adequate hulp zoekt kan deze situatie escaleren naar een angststoornis of depressie.
Wij zien veel cliënten met de diagnose burn-out of bore-out waarbij er forse beperkingen worden geclaimd of zelfs “GBM”. Met name beperkingen t.a.v. het concentreren of verdelen van de aandacht, doelmatig handelen, zelfstandig handelen en werktijden (rubrieken 1.1, 1.2, 1.5, 1.6 en rubriek 6 van de Functionele Mogelijkheden Lijst ook wel FML genoemd) worden vaak ervaren en indien deze ook in de FML worden opgenomen impliceert dit dat de re-integratie zeer moeilijk tot niet tot stand zal kunnen worden gebracht. Omdat deze beperkingen frequent worden geclaimd door cliënten en tevens in het verzekeringsgeneeskundig protocol overspanning (2006) worden genoemd, worden ze vaak wel in de aangeleverde FML opgenomen. Te gemakkelijk blijkt…
Uit een onderzoek op 350 van onze dossiers (uitgevoerd bij een collectiviteit op een MKB-populatie van een verzuimverzekeraar) is gebleken dat bovengenoemde opgelegde beperkingen vaak te zwaar zijn waardoor het herstel onbedoeld wordt belemmerd en de re-integratie stagneert. Het meest frequent werd er binnen Ergatis een keuze gemaakt uit de volgende beperkingen in de FML:
Rubriek 1.9: Voorspelbare werksituatie, storingen en onderbrekingen, deadlines en productie pieken, hoog handelingstempo, afleiding door anderen, persoonlijk risico, vaste bekende werkwijzen en emotionele problemen van anderen hanteren
Rubriek 2.8: Omgaan met conflicten
Rubriek 2.9: Samenwerken
Rubriek 2.12: Terugvallen op collega’s, leidinggeven, contact met klanten, patiënten, hulpbehoevenden en collega’s
Rubriek 6:Werktijden/perioden van het etmaal/uren per dag/uren per week.
Waarbij er ook nog al naar gelang de ernst van het beeld vaak een lichtere gradatie van de beperkingen is aangegeven op de geselecteerde items. Deze beperkingen staan niet bekend als re-integratie belemmerend. De beperkingen op 1.1, 1.2, 1.5. en 1.6. welke tot meer re-integratie problemen leiden konden nauwelijks worden beargumenteerd. Vaak is ook een (voldoende) geleidelijke opbouw veel passender dan een urenbeperking.
Het is belangrijk om, ook al is er sprake van een geclaimde beperking die ook in het van toepassing zijnde protocol wordt genoemd, grondig medisch onderzoek te doen omdat zo te voorkomen dat er gewerkt wordt met onvoldoende beargumenteerde re-integratie blokkerende beperkingen.
Nadat wij met goede diagnostiek bepaald hebben waar op de glijbaan van stress de cliënt zich bevindt starten wij met het geven van het juiste behandeladvies. Een goede behandeling bij een burn-out dient altijd te starten met inzicht in het ontstaan van de klachten om zo herhaling te voorkomen. Vaak zie je dat uit dit inzicht komt dat er meerdere factoren hebben gespeeld waardoor de burn-out is ontstaan denk aan: slechte lifestyle, veel nevenactiviteiten, veel sociale verplichtingen, geen optimale coping, schulden, relatieproblematiek, hoge werkdruk, tijdelijk contract, te veel contracturen, etc. Na dit inzicht start de acceptatie en stabilisatie fase en zal de cliënt keuzes moeten gaan maken, de coping gaan aanpassen en door middel van positieve gedachten proberen effectiever gedrag te gaan vertonen. Dit vraagt vaak ondersteuning en gaat gepaard met vallen en opstaan totdat er uiteindelijk een verankerde verandering wordt waargenomen waardoor de cliënt weer in balans raakt. Dit noemen wij de dynamiek van herstel en is in onderstaande figuur schematisch weergegeven.
Bij een burn-out is er steeds meer evidence voor de rol van leefstijl. Het belang hiervan lijkt niet snel overschat te kunnen worden. Bevorderen van voorspoedig herstel kan met een duidelijke dag/weekstructuur, gezonde voeding, het vermijden van middelen gebruik, een regelmatig slaapritme en voldoende beweging en ontspanning. Lichtere vormen kunnen goed begeleid worden door de bedrijfsarts die zowel werknemer als werkgever adviseert. Met daarbij ook aandacht voor hulpbronnen en niet alleen het vermijden van stressoren. Bevorderen van hulpbronnen gaat zowel over persoonsfactoren als werkfactoren (zoals autonomie en regelmogelijkheden). Indien intensievere ondersteuning is geïndiceerd wordt over het algemeen gekozen voor multidisciplinaire interventies waarin cognitieve gedragstherapie wordt gecombineerd met fysieke training voor verbetering van de conditie en fitheid. Ernstiger situaties waarin dominante persoonsfactoren een rol spelen kunnen aangewezen zijn op intensievere behandeling, bijvoorbeeld schematherapie via GGZ.
Burn-out
Overige literatuur
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met ons. Wij staan u graag te woord.
De dienstverlening van Ergatis bestaat uit de volgende arbeidsgerelateerde medische expertises: Arbeidsgeneeskundige diagnostiek van gezondheidsklachten Dit product wordt ingezet voor de aanpak van problematisch ...
Ergatis is een Medisch Expertise Centrum op het gebied van Arbeid en Gezondheid. Wij zijn gespecialiseerd in het beoordelen van gezondheidsklachten en medische beperkingen van mensen die langdurig ziek en ...
